De noche las fábricas luchan despiertas: miserables, preocupados edificios con tuberías por venas intentan hacer su trabajo. Prueban a respirar, las extendidas ventanas de la nariz con púas por pelos despiden, sin embargo, tantos hedores. Y yo debo venderte, venderte, venderte desde luego, querida, y tú me venderás a mí.
Sobre ciertos suelos, ciertas sorpresas. Pálida, sucia luz, algún iceberg capturado al que se le impide derretirse. Mira las lunas mecánicas, enfermas, hechas para crecer y menguar por instigación de alguien. Y yo debo venderte, venderte, venderte desde luego, querida, y tú me venderás a mí.
La música amorosa de las luces continúa trabajando. Las prensas imprimen calendarios, supongo; las lunas hacen medicinas o dulces. Nuestra cama elude el hollín, y los desgraciados olores nos mantienen cerca. Y yo debo venderte, venderte, venderte desde luego, querida, y tú me venderás a mí.
Fotografías de Robert Frank
Tłum. Ada Trzeciakowska
Ulica Varick
Nocą fabryki toczą boje, przebudzone, nędzne, niespokojne budynki usiłują wykonać swoją pracę. Próbują oddychać, wydłużone nozdrza zarośnięte kolcami wydzielając też straszny smród. A ja mam cię sprzedać, cię sprzedać cie sprzedać, a jakże, kochana, a ty masz sprzedać mnie.
Na niektórych piętrach, czary i cuda. Blade brudne światło, pochwycona góra lodowa chroniona przed stopieniem. Spójrz na mechaniczne księżyce, chore, zrobione, tak by ich przybywało i ubywało na czyjeś żądanie. A ja mam cię sprzedać, cię sprzedać cie sprzedać, a jakże, kochana, a ty masz sprzedać mnie.
Miłosna muzyka świateł w najlepsze trwa. Prasy drukują kalendarze, jak sądzę; księżyce produkują lekarstwa albo słodycze. Nasze łóżko uchyla się przed sadzą a nieszczęsne odory otulają nas. A ja mam sprzedać cię, sprzedać cię sprzedać cię, a jakże, kochana, a ty masz sprzedać mnie
Varick Street
At night the factories struggle awake, wretched uneasy buildings veined with pipes attempt their work. Trying to breathe, the elongated nostrils haired with spikes give off such stenches, too. And I shall sell you sell you sell you of course, my dear, and you’ll sell me.
On certain floors certain wonders. Pale dirty light, some captured iceberg being prevented from melting. See the mechanical moons, sick, being made to wax and wane at somebody’s instigation. And I shall sell you sell you sell you of course, my dear, and you’ll sell me.
Lights music of love work on. The presses print calendars I suppose; the moons make medicine or confectionery. Our bed shrinks from the soot and hapless odors hold us close. And I shall sell you sell you sell you of course, my dear, and you’ll sell me.
Hay una fuerte dosis de poesía en la inconsciente meticulosidad. Algunos productos Ming, alfombras imperiales en carrozas de ruedas amarillas, están bastante bien a su manera, pero he visto algo que me gusta más: el simple intento infantil de poner en pie un animal imperfectamente lastrado, y la misma decisión para obligar a un cachorro a comer su alimento del plato.
Recuerdo un cisne bajo los sauces de Oxford , con pies color flamenco como hoja de arce. Inspeccionaba como un barco de guerra. Escepticismo y meticulosidad consciente eran ingredientes en su apatía para moverse. Por fin, su desdén no resistió su inclinación a valorar plenamente los trocitos de comida que el arroyo
alejaba de él; escapó con lo que le di de comer. He visto este cisne y te he visto a ti; he visto ambición sin lucidez en formas diversas. De pie junto a un hormiguero, he visto una meticulosa hormiga llevar un palito de norte a sur, de este a oeste, girar sobre sí misma, avanzar desde el macizo de flores al césped y volver al punto
de partida. Después, abandonando el palito como algo inútil y agobiando sus mandíbulas con un pedacito de cal, como una píldora pesada, seguir otra vez el mismo procedimiento. ¿De qué sirve poder decir que se ha dominado el arroyo en una actitud de autodefensa; o probar que se ha vivido la experiencia de transportar un palito?
Tłum. Julia Hartwig
Krytycy i znawcy
Jest dużo poezji w nieuświadomionej potrzebie zbytku. Niektóre przedmioty z epoki Ming, żółte pokrycia podłóg w cesarskich lektykach są wcale dobrym przykładem, ale widziałam
coś, co bardziej mi się podoba- dziecinną próbę postawienia na nogi zwierzęcia nie umiejącego utrzymać równowagi i podobny upór, by nakłonić szczenię do jedzenia mięsa z talerza.
Pamiętam łabędzia pod wierzbami Oksfordu o nogach barwy nóg flaminga, podobnych do liścia klonu. Przeprowadzał zwiad jak statek wojenny. Nieufność i potrzeba zbytku powodowały jego niechęć do ruchu. Ostatecznie jednak odwaga nie przeszkadzała mu doceniać okruchów pożywienia, które strumień
niósł ku niemu; oddalał się z kęskami, które mu rzucałam. Widziałam tego łabędzia i widziałam ciebie; widziałam wyzutą z rozumu ambicję w najróżniejszych odmianach. Kiedyś, stojąc przy mrowisku, śledziłam niezwykłe zachowanie mrówki, która dźwigała źdźbło na północ, południe, wschód i zachód; zmieniwszy zamiary utorowała sobie drogę z klombu na trawnik, by wrócić do punktu wyjścia. Porzuciwszy bezużyteczne źdźbło i wepchnąwszy między szczęki kawałek wapna – ciężki i podobny do pigułki – wykonała ten sam rytuał. Dlaczego tak bardzo pragniemy powiedzieć, że w obronie własnej opanowaliśmy bieg potoku; dowieść, że przeszliśmy przez doświadczenie dźwigania źdźbła?
Critics and Connoisseurs
There is a great amount of poetry in unconscious fastidiousness. Certain Ming products, imperial floor coverings of coach- wheel yellow, are well enough in their way but I have seen something that I like better–a mere childish attempt to make an imperfectly bal- lasted animal stand up, similar determination to make a pup eat his meat from the plate.
I remember a swan under the willows of Oxford, with flamingo-colored, maple- leaflike feet. It reconnoitered like a battle- ship. Disbelief and conscious fastidiousness were ingredients in its disinclination to move. Finally its hardihood was not proof against its proclivity to more fully appreciate such bits of food as the stream
bore counter to it; it made away with what I gave it to eat. I have seen this swan and I have seen you; I have seen ambition without understanding it in a variety of forms. Happening to stand by an ant-hill, I have seen a fastidious ant carrying a stick north, south, east, west, till it turned on itself, struck out from the flower bed into the lawn, and returned to the point
From which it had started. Then abandoning the stick as useless and overtaxing its jaws with a particle of whitewash–pill-like but heavy–it again went throught the same course of procedure. What is there in being able to say that one has dominated the stream in an attitude of self-defense; in proving that one has had the experience of carrying a stick?
¿Cuál es nuestra inocencia, cuál es nuestra culpa? Todos estamos desnudos, nadie está seguro. Por lo tanto, es coraje: la pregunta sin contestar, la duda firme,- llamando muda, escuchando sorda- ¿eso en la desgracia, hasta la muerte, dando coraje a otros, y en su derrota, alentando
al alma a ser fuerte? Ve profundo y es alegre quien accede a la mortalidad y en su prisión se levanta a sí mismo como al mar en un abismo, luchando por ser libre aunque es incapaz, en su entrega, de encontrar su continuidad.
Entonces quien fuertemente siente, se comporta. El pájaro mismo, se ensancha; acerado en su forma, se endereza. Aunque está cautivo, sus poderosos cantos dice, la satisfacción es una cosa humilde, como pura una cosa es alegría. Eso es mortalidad, eso es eternidad.
Tłum. Julia Hartwig
Czym są lata?
Czym jest nasza niewinność i czym nasza wina? Wszyscy są nadzy, nikt nie jest bezpieczny. Skąd płynie męstwo: rzecz bez odpowiedzi, harda wątpliwość – co niema krzyczy, głucha nasłuchuje i sprawia, że na przekór nieszczęściu i śmierci rośnie odwaga i we własnej klęsce
duch krzepnie. Widzi do głębi i szczęśliwy ten, kto przystał na śmiertelność i w więzieniu własnym wznosi się ponad siebie jak morze, co szamocąc się w otchłani, aby być wolne, choć nim być nie może, w swoich porażkach odnajduje ciągłość.
Tak postępuje ten, kto czuje mocno. Nawet ptak gdy śpiewa, rośnie, prostuje swój kształt. Chociaż uwięziony, mocnym śpiewem głosi, że sytym być to rzecz pozioma, czysta jest radość. To jest śmiertelność. To wieczność.
What is our innocence, what is our guilt? All are naked, none is safe. And whence is courage: the unanswered question, the resolute doubt, — dumbly calling, deafly listening—that in misfortune, even death, encourage others and in its defeat, stirs
the soul to be strong? He sees deep and is glad, who accedes to mortality and in his imprisonment rises upon himself as the sea in a chasm, struggling to be free and unable to be, in its surrendering finds its continuing.
So he who strongly feels, behaves. The very bird, grown taller as he sings, steels his form straight up. Though he is captive, his mighty singing says, satisfaction is a lowly thing, how pure a thing is joy. This is mortality, this is eternity.
¿Afianzado en vivir, en morir por medallas y victorias confiables? Luchan, luchan, lucha el ciego que cree ver, – quien no puede ver que el esclavizador está esclavizado; el odiador, dañado. Oh brillo, oh firme estrella, oh tumultuoso océano azotado hasta que las diminutas cosas van como lo desean, la montañosa onda nos hace conocer a quienes miramos
lo profundo. ¡Perdidos en el mar antes de luchar! Oh estrella de David, estrella de Belén, oh negro león imperial del Señor – emblema de un mundo levantado – sean juntados al fin, sean juntados. Hay la corona del odio y debajo de ella todo es muerte; hay la del amor sin la que nadie es rey; los actos benditos santifican el halo. Así como el contagio de la enfermedad hace la enfermedad,
el contagio de la verdad puede hacer la confianza. Están luchando en cavernas y desiertos, uno por uno, en batallones o escuadrones; ellos están luchando para que yo pueda todavía curarme de la enfermedad, Mi Yo; algunos están ligeramente enfermos; algunos morirán. «El hombre lobo del hombre y nos devoramos entre nosotros. El enemigo no hubiera podido abrir una brecha mayor en nuestras defensas. Alguien
que guía a un ciego puede hacerlo escapar, pero Job descorazonado por el falso alivio supo que nada puede derrotar tanto como un ciego que puede ver. Oh, vivos quienes están muertos, quienes están satisfechos de no ver, oh, nimio polvo de la tierra que camina tan arrogante, la confianza engendra poder y la fe es una cosa afectuosa. Juramos, hacemos esta promesa
a los que luchan – es una promesa – «Jamás odiaremos el negro, lo blanco, lo rojo, lo amarillo, al judío, el gentil, al intocable». No somos aptos para jurar. Con las mandíbulas apretadas ellos luchan, luchan, luchan, – amamos a algunos que conocemos, amamos a algunos pero no los conocemos – para que los corazones puedan sentir y no se entumezcan. Eso me cura; ¿o soy yo lo que no puede creer? Algunos en la nieve, o en despeñaderos, otros en arenas movedizas, poco a poco, mucho a mucho, ellos luchan luchan luchan para que donde había muerte pueda haber vida. «Cuando un hombre es presa de la ira, es movido por cosas exteriores; cuando se sostiene en su sitio con paciencia paciencia paciencia, eso es acción o belleza», la defensa del soldado y la más dura coraza para
la lucha. El mundo es el hogar de un huérfano. ¿Jamás tendremos paz sin tristeza? ¿Sin las súplicas de los que mueren por una ayuda que no ha de venir? Oh, tranquila forma sobre el polvo, no puedo mirar y sin embargo debo. Si estos grandes y pacientes moribundos – todas estas agonías y heridas soportadas y sangre derramada – nos pueden enseñar cómo vivir, estos moribundos no fueron en vano.
Corazón endurecido de odio, oh, corazón de hierro, el hierro es hierro hasta hacerse herrumbre. Jamás ha habido una guerra que no lo fuera de adentro; debo luchar hasta conquistar en mí lo que causa la guerra, pero no lo creeré. Yo en mis adentros nada hice. ¡Oh, crimen de Iscariote! La belleza es eterna y el polvo dura un rato.
Obras de William Kentridge
Tłum. Julia Hartwig
Nie ufając zasługom
Gotowi żyć, gotowi umrzeć dla honorów i pozycyjnej przewagi? Walczą, walczą zaciekle ze ślepcem, który myśli, że widzi – a nie widzi, że zniewolony to ten, co zniewala; że nienawistnik godzi w samego siebie. O, potężna, o, jasna gwiazdo. O, huczący oceanie smagany tak długo, aż rzeczy drobne ułożą się po swojemu, a spiętrzona fala ukaże nam
głębinę. Zaginieni na morzu, nim zdążyli stanąć do walki! O, gwiazdo Dawida, gwiazdo Betlejemska, o, czarny lwie cesarski Pana, znaku wzniesionego świata, kiedy wreszcie połączycie się ze sobą. W królestwie nienawiści wszystko przemienia się w śmierć, bez władzy miłości nikt nie może być królem. Święte czyny uświęcają aureolę. Podobnie jak zaraźliwa jest choroba,
zaraźliwa może być ufność. Walczą na pustyniach i w pieczarach, pojedynczo, batalionami i w szwadronach, walczą, bym wreszcie wyleczyła się z choroby. Ja właśnie. Niektórzy przechodzą ją lekko, inni umierają. „Człowiek człowiekowi wilkiem, pożeramy się nawzajem. Żaden wróg nie dokonałby większego wyłomu w naszych fortyfikacjach. Człowiek
wiodący ślepca może od niego uciec, ale Hiob zgnębiony fałszywą pociechą dobrze wiedział, że nie ma nic groźniejszego od ślepca, który widzi. O, martwi, choć żywi, dumni z tego, że nie widzicie. O, marny prochu poruszający się butnie, ufność daje siłę, wiara jest sprawą uczucia. Ślubujemy i przyrzekamy
walczącym – i niech to starczy za przysięgę. „Nigdy” nie nienawidzić czarnego, białego, czerwonoskórego, żółtego, Żyda, szlachcica i pariasa. Nie jesteśmy gotowi do przysięgi. Z zaciśniętymi zębami walczą, walczą zaciekle – kochamy jednych, których znamy, innych, choć ich nie znamy – aby serca umiały czuć, nie były odrętwiałe. To mnie uzdrawia; a może jestem czymś, czemu nie mogę wierzyć? Wśród
śniegów, pod szczytami gór, na ruchomych piaskach, krok za krokiem, piędź po piędzi posuwają się walcząc, walcząc zaciekle, aby tam, gdzie dotąd była śmierć, powstało życie. „Kiedy człowiek pada ofiarą własnego gniewu, powodują nim rzeczy zewnętrzne. Kiedy trzyma się swego gruntu wytrwale, z całą wytrwałością, powstaje działanie lub piękno”, to żołnierska obrona i zbroja najlepsza
w walce. Świat jest domem sierot. Czy nigdy nie nastanie pokój nie zakłócony smutkiem? Krzykiem wołającego o pomoc, która nie nadchodzi? O, uciszony kształcie na piasku, nie mogę patrzeć, a przecież muszę. Jeśli ci wszyscy konający cierpliwie – wszystkie te cierpienia i zadane rany, i rozlew krwi – zdolne są nauczyć nas, jak żyć, śmierć tych ludzi nie była daremna.
Serce stwardniałe z nienawiści, o, serce z żelaza, żelazo jest żelazem, dopóki nie stoczy go rdza. Nie ma takiej wojny, która nie zaczynałaby się od wnętrza. Muszę walczyć, dopóki nie pokonam w sobie tego, co jest przyczyną wojny, a w co nie chciałam uwierzyć. Nic wewnątrz nie uczyniłam. O, zbrodnio Judaszowa! Piękno trwa wiecznie, proch zaledwie chwilę.
In Distrust of Merits
Strengthened to live, strengthened to die for medals and positioned victories? They’re fighting, fighting the blind man who thinks he sees,— who cannot see that the enslaver is enslaved; the hater, harmed. O shining O firm star, O tumultuous ocean lashed till small things go as they will, the mountainous wave makes us who look, know
depth. Lost at sea before they fought! O star of David, star of Bethlehem, O black imperial lion of the Lord-emblem of a risen world—be joined at last, be joined. There is hate’s crown beneath which all is death; there’s love’s without which none is king; the blessed deeds bless the halo. As contagion of sickness makes sickness,
contagion of trust can make trust. They’re fighting in deserts and caves, one by one, in battalions and squadrons; they’re fighting that I may yet recover from the disease, My Self; some have it lightly; some will die. ‘Man’s wolf to man’ and we devour ourselves. The enemy could not have made a greater breach in our defenses. One pilot-
ing a blind man can escape him, but Job disenheartened by false comfort knew that nothing can be so defeating as a blind man who can see. O alive who are dead, who are proud not to see, O small dust of the earth that walks so arrogantly, trust begets power and faith is an affectionate thing. We vow, we make this promise
to the fighting—it’s a promise—’We’ll never hate black, white, red, yellow, Jew, Gentile, Untouchable.’ We are not competent to make our vows. With set jaw they are fighting, fighting, fighting,—some we love whom we know, some we love but know not—that hearts may feel and not be numb. It cures me; or I am what I can’t believe in? Some in snow, some on crags, some in quicksands, little by little, much by much, they are fighting fighting that where there was death there may be life. ‘When a man is prey to anger, he is moved by outside things; when he holds his ground in patience patience patience, that is action or beauty,’ the soldier’s defense and hardest armor for
the fight. The world’s an orphans’ home. Shall we never have peace without sorrow? without pleas of the dying for help that won’t come? O quiet form upon the dust, I cannot look and yet I must. If these great patient dyings-all these agonies and wound bearings and bloodshed— can teach us how to live, these dyings were not wasted.
Hate-hardened heart, O heart of iron iron is iron till it is rust. There never was a war that was not inward; I must fight till I have conquered in myself what causes war, but I would not believe it. I inwardly did nothing. O Iscariot-like crime! Beauty is everlasting and dust is for a time.
