1947 – , Chile
El poema forma parte de la bellísima e inclasificable obra “El irse de Papusza” (cortesía del autor) del cineasta y poeta chileno, en la que se yuxtaponen los planos de la película, las voces de sus directores, la memoria de Papusza y una profunda reflexión sobre el tiempo, el espacio, la memoria y el lenguaje.
Los mundos muertos
655. Traen mundos muertos en sus barrigas,
656. de todas maneras, se acomodan los zapatos
657. para continuar la marcha. En las antípodas
658. los niños que van a la escuela encuentran
659. vivo el sonido de palabras dichas entre enamorados.
660. Para sonreír a la vida Papusza habla con ese sonido
661. y lo traduce a escondidas en el carromato.
662. Cuando mira hacia atrás descubre llena de niebla
663. la ruta que la lleva a este final. Y si miran hacia
664. adelante la misma niebla se traga los árboles
665. que estaban a punto de amanecer. En romaní
666. ayer y mañana se dicen de la misma manera,
667. taishia. Otro orden tiene el tiempo para quienes
668. descubren su morfología y escarban los vericuetos
669. donde los ladrones esconden los relojes.
Cartel y fotogramas de Papusza (2013) de Joanna Kos y Krzysztof Krauze
Tłum. Ada Trzeciakowska
Martwe światy
655. Niosą w brzuchach martwe światy,
656. mimo to ciągle wciągają buty,
657. byleby wędrować dalej. Na drugim końcu
658. dzieci chodzące do szkoły odnajdują żywym
659. brzmienie słów wypowiadanych przez zakochanych.
660. Papusza aby uśmiechać się do życia mówi tymi dźwiękami
661. i przekłada je ukradkiem w cygańskim wozie.
662. Spojrzawszy za siebie, odkrywa, że drogę
663. wiodącą do celu pokrywa mgła. A gdy spojrzeć
664. przed siebie, ta sama mgła pochłania drzewa,
665. które prawie już świtały. Język romski
666. wczoraj i jutro określa jednym słowem,
667. taishia. Innym ładem rządzi się czas dla tych, którzy
668. odkrywają jego morfologię drążąc bezdroża
669. na których złodzieje poukrywali zegary.
