Gilles Deleuze

1925-1995, Francia

Trad . Luis Ferrero Carracedo

El bergsonismo (frg.)

Cuando nos preguntamos “¿por qué algo más bien que nada?”, o “¿por qué el orden más bien que el desorden?”, o “¿por qué esto más bien que aquello (aquello que era igualmente posible)?”, caemos en el mismo vicio: tomamos el más por el menos y hacemos como si el no-ser existiera antes que el ser, el desorden antes que el orden, lo posible antes que lo existente; como si el ser viniera a llenar un vacío, el orden a organizar un desorden previo, lo real a realizar una posibilidad primordial. El ser, el orden o lo existente son la verdad misma; pero en el falso problema hay una ilusión fundamental, un “movimiento retrógrado de lo verdadero”, por el cual consideramos que el ser, el orden o lo existente se preceden a sí mismos o preceden al acto creador que los constituye, retroyectando una imagen de sí mismos en una posibilidad, un desorden, un no-ser supuestamente primordiales. Este tema es esencial en la filosofía de Bergson: resume su crítica de lo negativo y de todas las formas de negación como fuentes de falsos problemas.
Los problemas mal planteados, el segundo tipo de falsos problemas, parece que hacen intervenir un mecanismo diferente: se trata en este caso de mixtos mal analizados, en los que se agrupan arbitrariamente cosas que difieren en naturaleza. Nos preguntamos, por ejemplo, si la felicidad se reduce o no al placer; pero quizás el término placer encierra estados irreductibles muy diversos, al igual que la idea de felicidad. Si los términos no responden a “articulaciones naturales”, entonces el problema es falso y no concierne a “la naturaleza misma de las cosas”. 

Gerhard Richter

Tłum. Piotr Mrówczyński

Bergsonizm (frg.)

Kiedy pytamy „dlaczego raczej coś niż nic?” lub „dlaczego raczej porządek niż nieporządek?”, czy też „dlaczego raczej to niż tamto (tamto, które było równie możliwe)?”, popełniamy ten sam błąd: bierzemy więcej za mniej, postępujemy tak, jak gdyby niebyt istniał przed bytem, nieporządek przed porządkiem, możliwość przed istnieniem. Tak jak gdyby byt przychodził, aby wypełnić pustkę, porządek, aby uporządkować uprzedni nieporządek, zaś to, co rzeczywiste, aby zrealizować pierwotną możliwość. Byt, porządek czy też istnienie są prawdą samą, lecz w problemie fałszywym tkwi fundamentalne złudzenie, „przesunięcie do tyłu [mouvement rėtrograde] tego, co prawdziwe” za sprawą którego byt, porządek i istnienie miałyby siebie poprzedzać lub poprzedzać twórczy akt, który je ustanawia, odrzucając obraz ich samych w możliwość, nieporządek, niebyt założone jako pierwotne. Jest to istotny wątek filozofii Bergsona streszcza on jego krytykę negatywności oraz wszelkich form negacji jako źródeł fałszywych problemów.
Problemy źle postawione, czyli drugi rodzaj fałszywych problemów, wydają się uruchamiać odmienny mechanizm. tym razem chodzi o źle przeanalizowane mieszaniny, w których zestawiamy dowolnie rzeczy różniące się naturą. Zastanawiamy się na przykład, czy szczęście redukuje się do przyjemności, czy też nie, ale być może termin przyjemność odnosi się do bardzo odmiennych nieredukowalnych stanów, podobnie zresztą jak idea szczęścia. Jeśli terminy nie odpowiadają „naturalnym artykulacjom”, wówczas problem, nie dotycząc „samej natury rzeczy”, jest fałszywy.